Guitar cổ điển thường là đàn gỗ, có 6 dây, đôi khi được thiết kế thành 12 dây. Trong nhạc nhẹ, có nhiều thể loại phong phú hơn nên người ta cũng đồng thời chia guitar thành các dòng như guitar flamenco, guitar jazz, guitar rock. Cùng Việt Thương tìm hiểu guitar có bao nhiêu loại đàn?

Xét về cấu tạo, đàn guitar được chia thành guitar điện, guitar Hawaii, guitar phím lõm, guitar bass, guitar hai cần, guitar 4 dây, 7 dây, 12 dây.

Trên thế giới có rất nhiều loại đàn Guitar, mỗi loại có một đặc trưng riêng và phù hợp với những phong cách nhạc khác nhau.

Aucostic Guitar

Cây đàn acoustic guitar đã thâm nhập vào rất nhiều thể loại âm nhạc khác nhau. Bên cạnh vai trò là những nhà solo tuyệt vời, acoustic cũng đã hòa nhập rất hài hòa với các dụng cụ âm nhạc khác.

Guitar aucostic về cơ bản là nhạc cụ không dùng điện, khối lượng nhẹ, thường được làm chủ yếu từ gỗ, dễ mang theo khi di chuyển. Dây đàn được làm chủ yếu từ dây sắt hoặc dây nilon. Đàn guitar aucostic có khả năng trình diễn ở nhiều thể loại nhạc khác nhau từ cổ điển, country, jazz cho đến flamenco với tính biểu cảm tuyệt vời.

Đàn Acoustic guitar APX500II xanh dương đậm

Guitar acoustic thường có

* phím đàn hẹp hơn guitar classic.

* thùng đàn hơi mỏng hơn classic, phía trên thường có một miếng hình khuyết để trang trí và tránh làm xước thùng đàn khi đánh miếng gảy

* 1 số cây, ở mặt bên trên của thùng đàn còn có chỗ để móc dây thiết kế sẵn để móc dây đeo vào đứng đánh. Các biến thể của guitar aucostic

Renaissance & Baroque Guitar

Là tiền thân của ghi-ta hiện đại. So với ghi-ta cổ điển, nó nhỏ và thanh tú hơn, và âm thanh phát ra cũng nhỏ hơn. Nó có dây đạt thành cặp như ghi-ta 12 dây, nhưng chỉ có 3-4 cặp, khác với ghi-ta 12 dây có 6 cặp ứng với đủ 12 dây. Ghi-ta Ba-rốc được dùng để đánh đệm cũng như đánh đơn, và thường được thấy trong các buổi biểu diễn âm nhạc vào thời kỳ (500-1760 CN)

Trong khi ghi-ta Ba-rốc có thân đàng phẳng thì ghi-ta Phục Hưng được trang trí rất cầu kỳ với những lớp gỗ và ngà voi trang trí trên khắp thân và cổ đàn, và một paper-cutout inverted “bánh cưới” phía trong lỗ thân đàn.

Classical Guitar

Đàn classic Guitar Yamaha CM40

Nhạc cụ này được chế tạo từ một bản thiết kế vào khoảng 150 năm trước đây. Nó là loại đàn acoustic guitar có 6 dây nilon, âm thanh phát ra nghe êm dịu. Người ta sử dụng nhạc cụ này trong nhiều loại thể loại nhạc khác nhau: từ nhạc Tây Ban nha, folk, jazz cho tới nhạc độc tấu và hòa tấu.

Classical guitar thuộc bộ dây, âm vực rộng khoảng 3 quãng tám, được chế tạo từ nhiều loại gỗ khác nhau, có chiều dài xấp xỉ 1m. Nhạc cụ này phát triển từ thời Trung cổ. Thời kỳ đầu, nó xuất hiện ở Tây Ban Nha và Ý, giai đoạn ấy nó có hình dáng nhỏ gọn hơn loại classical guitar ngày nay.

Flamenco Guitar               

Cây guitar flamenco có cấu tạo tương tự như guitar cổ điển, nhưng nhẹ hơn, thường được làm bằng gỗ của cây vân sam, bách. Chốt điều chỉnh như của violon truyền thống, mặc dù nhiều guitarflamenco hiện đại có đầu máy.

Một tính năng phân biệt của tất cả guitar flamenco là các tấm khai thác (golpeadores) dán để bàn, để bảo vệ chúng, đây là một tính năng thiết yếu của phong cách flamenco.

Guitar Flat-top hoặc thép chuỗi tương tự như guitar cổ điển , tuy nhiên, các kích cỡ khác nhau của các kích thước dây thép thường là lớn hơn đáng kể so với một cây guitar cổ điển, và có cổ hẹp hơn, mạnh mẽ hơn.

Các chuỗi thép làm giai điệu tươi sáng hơn, và theo nhiều người chơi đàn thì âm thanh cũng to hơn. Guitar acoustic được sử dụng trong nhiều loại nhạc folk, country, bluegrass, pop, jazz, và blues.

Archtop Guitar

Archtop guitar là một nhạc cụ dây thép, trong đó đầu của nhạc cụ được khắc từ một phôi thép vững chắc trong một cong chứ không phải là một hình dạng phẳng.

Thiết kế giống như violon & xuất hiện ở  Mỹ Orville Gibson (1856 -1918). Cây guitar archtop điển hình có một kích thước lớn, vùng sâu, rỗng có hình thức giống như của một mandolin hay dụng cụ gia đình violon.

Ngày nay, hầu hết các archtops được trang bị với pickups từ và do đó được chơi phổ biến trong thể loại âm nhạc jazz, thường với chuỗi flatwound.

Selmer- Maccaferri Guitar

Selmer-Maccaferri guitar thường được chơi bởi những người theo phong cách của Django Reinhardt. Nó là một nhạc cụ khác thường, phân biệt bởi một kích thước khá lớn với những góc vuông, hoặc là một “D” hình hoặc soundhole hình bầu dục theo chiều dọc

Nó cũng có một fingerboard rộng và đầu rãnh giống như một cây đàn guitar dây nylon. Âm lượng lớn và giai điệu thâm nhập làm cho nó phù hợp với soloing.

Cộng hưởng, resoponic or dobro Guitar

Là loại đàn ghi-ta thùng có những đĩa nhôm hình nón gắn bên trong thân đàn để khuếch đại âm thanh. Nhạc cụ này phát ra âm thanh đủ lớn để nghe trong những buổi hòa nhạc trực tiếp mà không cần máy khuếch âm (ampli). Ghi-ta cộng hưởng và những loại đàn có gắn thiết bị khuếch âm khác như Dobros và Naitionals xuất hiện lần đầu tiên trong thập niên 1930. Người ta sử dụng các nhạc cụ này trong những ban nhạc khiêu vũ, nhạc Jazz và Blue.

Loại đàn này thuộc bộ dây, âm vực rộng 3 quãng tám. Thân đàn làm bằng gỗ, plastic hoặc kim loại. Chiều dài của nhạc cụ này từ 1,02 đến 1,07 m

Guitar 12 dây

Đàn 12 dây: có số dây đàn là 12, gấp đôi một cây đàn bình thường. Cứ mỗi cặp 2 dây sẽ thể hiện một cao độ. Với cây đàn này một nghệ sĩ có thể thể hiện như 2 người đang cùng chơi.

Do tính chất 2 dây/1 cao độ, tính cộng hưởng là rất cao nên có ảnh hưởng rất rõ ràng và tích cực tới người nghe.

Guitar Hawaii

Guitar Hawaii có 6 dây nhưng không có phím. Người chơi dùng một thanh (khối) kim loại (bằng đồng, thép không rỉ…) ở tay trái chặn trên cần đàn để tạo nên các phím. Độ dài ngắn của đoạn dây đàn bị chặn sẽ tạo ra các nốt. Guitar Hawaii chơi rất nhiều bồi âm, có rất nhiều bồi âm vì độ dài dây đàn có thể thay đổi được, và các bồi âm ấy du dương hơn tiếng guitar thông thường.

Tay phải để gẩy có 1 bộ 4 móng (tương tự móng của người chơi đàn tranh) lắp vào 4 ngón: cái, trỏ, giữa, nhẫn.

Dây của Guitar Hawaii là dây trơn, không có vỏ bọc cả 6 dây. 6 dây này cũng không được lên theo các nốt mi, la, rê, sol, si, mi như đàn guitar Tây Ban Nha.

Người chơi khi diễn tấu thì đặt đàn trên đùi. (Gần giống tư thế của những người chơi đàn tranh hoặc đàn tam thập lục).

Ở Việt Nam, nghệ sỹ chơi guitar Hawaii nổi tiếng là Đoàn Chuẩn, Từ Linh.

Aucoustic âm bass Guitar

Đàn Classic Guitar CX40

Guitar bass có nguồn gốc từ cây đàn contrabass, chịu trách nhiệm bè trầm, nối kết giữa trống và guitar lại với nhau tạo nên một hoà âm hoàn chỉnh.

Dựa trên hình mẫu của cây guitar điện, người ta bắt đầu tạo ra cây guitar bass gồm 4 dây (E, A, D, G) bằng kim loại, cần đàn được chia thành các ngăn (từ 22-24 ngăn) với thùng đàn đặc và bộ phận khuyếch âm. Đến năm 1967 thì cây guitar bass 5 dây và 6 dây cũng ra đời và, cho đến nay, đã có loại guitar bass 7 dây. Tuy nhiên về cấu tạo thì hầu như không có gì thay đổi nữa. Bass điện cũng sử dụng nhứng đồ nghề giống như guitar điện.

Guitar bass có âm vực thấp hơn guitar điện. Nhạc cụ này có hai vai trò quan trọng trong dàn nhạc: phát ra những nốt trầm để hỗ trợ giai điệu chính, và cùng với trống, nó giữ nhịp để giúp những nhạc cụ khác chơi đúng nhịp điệu chung của ban nhạc.

Guitar bass thuộc bộ dây, âm vực rộng 3 quãng tám. Nhạc cụ này có chiều dài 1,1 m, được chế tạo bằng vật liệu tổng hợp như gỗ, kim loại và plastic. Guitar bass do Leo Fender thiết kế lần đầu vào năm 1951. Người ta có thể tạo ra những âm thanh khác nhau cho từng nốt trên nhạc cụ này bằng cách sử dụng ampli, fuzz box, hệ thống echo và nhiều loại thiết bị nhỏ khác.

Ngày nay, cây guitar bass 4 dây xuất hiện phổ biến ở các dòng nhạc jazz, blues, rock và bán cổ điển.

Guitar bass không ngăn phím

Guitar bass không ngăn phím (fretless bass guitar) xuất hiện từ thập niên 1970, được sử dụng rộng rãi như loại đàn double bass truyền thống. Nhạc cụ này cho phép bạn lướt nhẹ qua các nốt để thay đổi độ cao thấp của âm thanh. Guitar bass không ngăn phím phát ra âm thanh phong phú, rất thông dụng với những nhạc công chơi thể loại jazz và rock fusion.

Đây là nhạc cụ thuộc bộ dây, âm vực khoảng 3 quãng tám, được chế tạo từ gỗ, kim loại và plastic. Chiều dài của nó từ 1,1 đến 1,2 m.

Guitar Việt Nam (Lục huyền cầm):

Lục huyền cầm hay ghi-ta Việt Nam, guitar phím lõm, ghi-ta vọng cổ hoặc ghi-ta cải lương là cây đàn được cải biến từ đàn Tây Ban Cầm (guitare espagnole moderne) do các nghệ sỹ cải lương Việt Nam sáng tạo ra. Từ cây đàn guitar 6 dây ban đầu, người ta khoét các phím lõm xuống chừng 1 cm, hình bán nguyệt nhằm tạo ra âm thanh khác biệt, tạo độ ngân rung đặc trưng của ca vọng cổ.

Khi dùng chơi nhạc cổ, guitar phím lõm không dùng dây 6.

Dây đàn được lên theo âm giai ngũ cung (pentatonic).

Guitar phím lõm đuợc chủ yếu chơi trong giàn nhạc của cải lương, đờn ca tài tử Nam Bộ.

Guitarrón

Guitarrón có kích thước rất lớn, thân sâu. Sáu chuỗi âm thanh trầm & thường chơi trong  ban nhạc mariachi .

Đây là một là Fretless với dây nylon gauge nặng, và thường được chơi bởi các ghi chú tăng gấp đôi ở quãng tám, tạo điều kiện thuận lợi do điều chỉnh bất thường của ADGCE A.

Harp Guitar

Harp guitar rất khó để phân biệt loại có nhiều biến thể trong loại của guitar. Loại đàn này thường hiếm thấy và hiếm gặp trong nền âm nhạc phổ biến

Nhạc cụ thường là các dây đàn hạc, được điều chỉnh để ghi chú thấp hơn so với các dây đàn guitar, cho một loạt các âm bass tăng. Thông thường không có fingerboard cũng không frets đằng sau các dây đàn hạc. Một số guitar đàn hạc cũng có chuỗi cao độ cao hơn nhiều, xâu thành chuỗi dưới dây đàn guitar truyền thống.

Số lượng dây đàn hạc rất khác nhau, tùy thuộc vào loại của guitar và cũng là sở thích cá nhân của người chơi. Pikasso guitar; 4 cổ, 2 lỗ âm thanh, 42 dây và Oracle Harp Sympitar , 24 dây (với 12 dây cảm thông nhô ra qua cổ) là những ví dụ hiện đại.

Guitar điện

Guitar điện, về cấu tạo cơ bản, vẫn giống guitar cổ điển. Gồm 3 phần chính: đầu (machine head), cần (neck) và thân (body).

Điểm khác biệt chủ yếu của guitar điện nằm ở phần thân đàn. Guitar điện có thân đàn đặc và phẳng. Vì không có thân đàn rỗng, guitar điện được khuếch âm bằng những bộ phận cảm ứng từ (pick-ups) nối với các cuộn cảm ứng quấn quanh các lõi (bobbin) đặt chìm trong thân đàn. Mỗi cây guitar điện có thể có từ một đến 3 pick-ups. Trên thân đàn còn có 2 núm điều chỉnh âm lượng và âm sắc (tone) và lỗ để cắm dây dẫn (jack) đến ampli. So với đàn gỗ, dây đàn điện có khuynh hướng mỏng và dẻo hơn.

Ngoài ra, cần của guitar điện thường có 26 – 28 ngăn, khuynh hướng thường nhỏ dần từ đầu đàn đến thân đàn.

Guitar điện thuộc bộ dây, âm vực thấp hơn hoặc bằng 4 quãng tám. Nó là sản phẩm tổng hợp từ gỗ, kim loại và plastic. Chiều dài của đàn từ 97 cm đến 102 cm.

Ở Mỹ, người ta đã nhiều lần thử nghiệm nhạc cụ này từ thập niên 1920 đến thập niên 1930. Ban đầu, nó là nhạc cụ acoustic gắn bộ khuếch âm ở thân đàn. Đến đầu thập niên 1950, Paul Bigsby và sau đó là Leo Fender đã cải tiến thành đàn guitar rắn đặc với hình dạng như ngày nay ta thường thấy.

Guitar điện thường được diễn tấu chủ yếu theo phong cách nhạc nhẹ. Tùy vào từng thể loại, từng dòng nhạc mà guitar điện được chế tạo theo những nét riêng biệt một cách phù hợp nhất.

Với người chơi jazz, blues, cây đàn được ưa chuộng là đàn có hai pick-ups kép (double-coiled pick-ups) tạo ra âm sắc trầm ấm (humbuckle tone). Hoặc với các rocker, cây guitar có 3 pick-ups đơn (single-coiled pick-ups) tạo nên âm sắc sắc lạnh đặc trưng luôn là lựa chọn số 1.

Guitar battente

Battente, được gọi là “chitarra battente” trong tiếng Italia, nói chung là nhỏ hơn so với một cây guitar cổ điển và thường chơi với bốn hoặc năm dây kim loại.

Đây là nhạc cụ truyền thống ở miền Nam Italia trong vùng Calabria , Campania , Basilicata và Puglia để đi cùng với giọng nói cũng như dancing ( Tarantella , hoặc pizzica ). Tùy thuộc vào khu vực mà cây Guitar có thiết kế khác nhau, battente có một lưng thẳng (fondo piato) hoặc quay trở lại làm tròn (fondo bombato).  Nó chủ yếu như một nhạc cụ nhịp điệu, & rất có khả năng có nguồn gốc từ battente guitar baroque.

Xem thêm: 

>> Tìm hiểu về loại gỗ làm đàn guitar